Mantelzorger of gewoon iemand die helpt?

Wat doet dit met het imago van mantelzorg? Dat imago is toch al niet zo geweldig. Ik kom weinig mensen tegen die zich vol trots 'mantelzorger' noemen. Laatst kwamen we in een bijeenkomst tot de conclusie dat je je pas 'mantelzorger' noemt als je het allemaal niet meer redt. Daarvoor ben je nog gewoon een moeder, zoon, partner, zus, hartsvriendin... die helpt.

Waar is de mantelzorger?

Ik gaf een workshop op een bijeenkomst met beleidsmedewerkers van gemeenten, medewerkers in zorg- en welzijn, vertegenwoordigers van Wmo-raden. Allemaal op zoek naar contact met mantelzorgers. De medewerkers van de gemeenten verzuchten.... "We moeten ze ondersteunen, maar we kunnen ze niet vinden." Een ander: "Ja, we moeten voorkomen dat ze écht overbelast raken, maar hoe kunnen we ze dan toch bereiken?"  Blijkbaar zijn er veel mensen die vinden dat ze het zelf wel kunnen oplossen en onder de radar van de hulpverleners vliegen. Hoe erg is dat?

'Echt een probleem'

Gemeenten hebben de verplichting mantelzorgers te ondersteunen. Er is geld voor. Anderen zien ook de politieke aandacht voor mantelzorg en zien dat er potjes zijn om aan hulp voor mantelzorgers te verdienen. 'Mantelzorg is nu toch écht een probleem!' Maar hoe groot is het probleem echt, en hoe zou je dat het beste kunnen oplossen? De hulpbrigades voor individuele noodsituaties op TV lijken mij vooral interessant voor hulpverleners die met de ondersteuning van mantelzorgers hun brood verdienen. Zij zullen zeggen: "Kijk zelf maar, mantelzorgers hebben écht problemen, we moeten ze écht helpen." Of die mantelzorgers daar nu echt mee geholpen zijn, waag ik te betwijfelen.

Mantelzorg heeft een imagoprobleem

Mantelzorgers die naast hun zorgactiviteiten ook een gewoon leven willen leiden, hebben vaak last van het negatieve imago. Mantelzorgers zijn in de beeldvorming potentieel overbelast, ze hebben het zwaar en je weet als werkgever maar nooit wanneer ze weer onverwacht moeten verzuimen omdat moeder ziek is, of manlief naar het ziekenhuis moet. Artikelen in kranten en bladen, TV programma's die voortdurend wijzen op de grote last die mantelzorg is, bevestigen alleen maar dit in mijn ogen ongewenste beeld. Hoe moet ik als mantelzorger mijn nieuwe werkgever overtuigen van mijn kwaliteiten en betrouwbaarheid als hij alleen maar hoort dat mantelzorg toch wel heel zwaar is? Dat is vechten tegen de bierkaai.

Vechten tegen betweterige hulpverleners

Dus willen mantelzorgers een kans maken op een gewoon leven, dan moet je iets doen aan die beeldvorming. Mantelzorgers zijn namelijk vaak heel krachtige mensen, die de zaakjes heel goed weten te regelen. Soms moeten ze té veel zaakjes regelen met hopeloze instanties. Moeten ze vechten tegen betweterige hulpverleners om de regie. Moeten ze hun werkgever overtuigen van het feit dat ze wél werk en zorg kunnen combineren, dat ze volwaardige mensen zijn. TV-programma's waarin overbelaste mantelzorgers worden geholpen om de boel weer op de rit te krijgen, benadrukken het 'slachtofferschap' en houden het negatieve imago in stand.

Help eens echt!

Ik zou graag de hele situatie eens omdraaien en de kracht en kwaliteiten van mantelzorgers over het voetlicht brengen. Hoe zou het zijn om hun kennis en ervaringen met instanties en hulpverleners in te zetten. Om deze instanties te helpen het leven van een mantelzorger te vereenvoudigen in plaats van te compliceren, om een einde te maken aan overbodige bureaucratie. Maak gebruik van mantelzorgers door hun kwaliteiten voor verbetering van de zorg en instanties in te zetten, in plaats van te laten zien hoe goed het is om ze te helpen. Met het erkennen en waarderen van hun kwaliteiten en met het terugbrengen van bureaucratie, zijn uiteindelijk veel meer mantelzorgers geholpen.