Het stimuleert me om hier toch te plaatsen wat ik eerder schreef en eigenlijk een beetje te heftig vond om te verspreiden. Eigenlijk is het een reactie op de invulling van de Dag van de mantelzorg, een dag die ik moeilijk vind.

Dit schreef ik als reactie op die dag:
Velen voelen het, weinigen zijn het zich echt bewust: mantelzorgers worden gekleineerd. Tijd om op te staan tegen de betutteling, de jaarlijkse verwendag, het ‘mantelzorgcompliment’ van de gemeente wat slechts een zoethoudertje is. Het kleinerende taalgebruik door mensen die je niet kent in zinnen als: “Goed hoor, dat je dat allemaal doet.” Of “Je verdient het om in het zonnetje gezet te worden.” Of de ergste: “Je hebt het wel zwaar hè?”

Onbegrip

Je loopt aan tegen een muur van onbegrip. Ten eerste dat je de keuze maakt om thuis zelf voor je dierbare te gaan zorgen. Zorgprofessionals staan te popelen om het van je over te nemen, al dan niet in een instelling. Als je hulp vraagt om jou thuis te helpen zorgen, moet je erg je best te doen om baas in eigen huis te blijven. Zorgprofessionals denken in termen als: ‘veiligheid’, ‘beter worden’, ‘zorgplannen’, terwijl je als mantelzorger gericht bent op ‘samen zijn’, ‘het normale leven’. Dat verschil in focus leidt tot frustratie aan beide kanten. Mantelzorgers voelen zich hierin vaak niet serieus genomen terwijl het hun leven, hun dierbare betreft.

Goede bedoelingen

Dan zijn er gemeenten die mantelzorgondersteuning moeten bieden. De invulling daarvan is overal anders. Een mantelzorgcompliment wat door velen als ‘belediging’ wordt ervaren. Of ze regelen dat lokale ondernemers kortingsbonnen geven voor mantelzorgers. Zo goed bedoeld, maar zo kleinerend.

Waar mantelzorgers wél mee geholpen zijn: vertrouwen van instanties, minder bureaucratie, financiële zekerheid. Dat is veel lastiger te regelen.

Die goede bedoelingen zijn misschien nog wel het ergst. Mensen willen je ontzien, willen je helpen, bedenken wat goed voor jou is. “Weet je wat jij moet, jij moet er eens een dagje uit.” Al die goed bedoelde ongevraagde adviezen zijn vaak meer belastend dan helpend. En als je ze afwijst, voel je je ondankbaar en dat wil je ook weer niet.

Mantelzorg is een gevoelszaak

Mantelzorg is zo complex omdat het iets is wat je op je neemt vanuit een gevoel voor iemand. Het kan zijn liefde, plichtsbesef, morele druk of omdat je er eigenwaarde aan ontleent bijvoorbeeld. Rationele oplossingen voor een gevoelszaak leiden eerder tot een verwijdering dan tot het gevoel geholpen te worden.

Wat helpt wel?

Samen met Marjo Brouns en Annette Stekelenburg ben ik gaan kijken naar voorbeelden van wat wél helpt. Daarmee willen we instanties, medewerkers in zorg en welzijn, werkgevers, medeburgers laten zien waardoor mantelzorgers zich wel geholpen voelen.

Voor het verzamelen van dergelijke voorbeeldverhalen hebben we de Mantelzorg Awards bedacht. Daarvoor kunnen mantelzorgers mensen nomineren door wie ze zich écht geholpen voelen. En… dat blijkt hem vaak in hele kleine dingen van medemenselijkheid te zitten.

En sluit ik af waar ik mee begon... degene van de tweet over mantelzorg als vorm van slavernij stelde voor een Mantelzorgwet in het leven te roepen. Om mantelzorgers recht te geven op waar werknemers ook recht op hebben en ze te beschermen tegen uitbuiting. Want de druk om te mantelzorgen kan groot zijn en je rechten zeer beperkt. Ik vind het een interessante suggestie.

Deze blog is eerder gepubliceerd op de blog van Cora Postema