De ZorgSamenbuurt is een initiatief van buurtbewoonsters Kitty Hesen en José Bieldermans. Ouderen in de wijk vertelden hen dat ze zo lang mogelijk thuis wilden blijven wonen, maar dat ze niet wisten of de wijk hiervoor geschikt was. Kitty en José organiseerden een aantal startavonden voor 60+-ers. Daar kwamen veel mensen op af. Tijdens deze avonden werd duidelijk dat oudere bewoners vooral behoefte hadden aan ontmoetingsmomenten en gezamenlijke activiteiten.

Organisatie

Inmiddels zijn er in Nederland verschillende ZorgSamenbuurten. Elke buurt heeft een eigen invulling die bij de wijkbewoners past. Zo lopen de gezamenlijke activiteiten in Prinsejagt uiteen van Franse en Duitse conversatie tot mindfulness, aquarelleren en handwerken. Wellicht heeft dit te maken met de achtergrond van de wijkbewoners. Er wonen veel mensen die vroeger bij Philips hebben gewerkt en nu met pensioen zijn. De meesten zijn hoog opgeleid. In de jaren zestig is de wijk speciaal voor hen gebouwd en ze wonen daar nu nog.


Iedere ochtend is er vrije inloop in de buurthuiskamer. Dan zorgt één van de 32 vrijwillige gastvrouwen voor koffie. Daarnaast bemant elke week een andere vrijwilliger de buurttelefoon. Hiernaar kunnen mensen bellen voor hulp bij klusjes, zoals een lamp ophangen of iemand naar het ziekenhuis brengen. Als er een hulpaanvraag binnenkomt, kijkt de vrijwilliger op een lijst wie zich beschikbaar stelt voor dit type klus en brengt hij de personen met elkaar in contact. Zo worden de kwaliteiten van mensen uit de wijk op eenvoudige maar slimme wijze benut. Er is wel een grens gesteld: er wordt geen zorg van professionele zorgorganisaties overgenomen.

Durven uitdagen

Op woensdagochtend vinden er ActiefBeweeglessen plaats, onder begeleiding van buurtbewoonster en oefentherapeute Linda den Otter. Linda: “Ouderen vinden het soms lastig om uit zichzelf in beweging te komen. Regelmatig zeggen ze: ‘met een hond zou ik wel gaan wandelen, maar in mijn eentje begin ik er niet aan’. Ik wil mensen laten ervaren dat ze op een hele eenvoudige manier kunnen bewegen, ook in hun eigen omgeving. Daarom heb ik bewust gekozen voor een wandeling door de wijk, met oefeningen in het aangrenzende park. We eindigen met koffie en thee bij de buurthuiskamer. Ik probeer hiermee de zelfredzaamheid van ouderen te bevorderen en eraan bij te dragen dat ze langer zelfstandig kunnen wonen. Vandaar dat de les ook bij slecht weer gewoon doorgaat: door in alle omstandigheden te wandelen wordt de kans op ongelukken, bijvoorbeeld bij gladheid, veel kleiner. Ouderen kunnen veel meer dan mensen, ook zorgverleners, denken!” 

Veranderingen

Ondanks hun hoge leeftijd worden de deelnemers dus flink uitgedaagd, vooral tijdens de bewegingsoefeningen in het park. Roel (87) en Martina (84) Waalkens: “We roepen weleens: ‘Linda, meer scharnierpunten hebben we niet!’ Wij zijn in 1973 in deze wijk komen wonen. Zelf zijn we Groningers van oorsprong, maar voor het werk van Roel hebben we door het hele land gewoond. We kennen elkaar sinds de middelbare school en zijn al 60 jaar getrouwd. We zijn altijd heel actief geweest: tot voor kort trokken we met de caravan Europa rond en gingen we overal wandelen en fietsen. Dat laatste gaat nu niet meer vanwege lichamelijke klachten.”


In augustus wordt de tweede heup van Martina vervangen en Roel heeft last van reuma. Ze vinden het fijn om dicht bij huis actief te kunnen zijn, ook voor de sociale contacten. “We zijn zeker niet eenzaam: dankzij dit project kennen we bijna iedereen uit de buurt. Vroeger was dat niet zo. Een vreemd idee dat je al decennialang bij elkaar in de straat woont, maar eigenlijk nooit contact hebt. Gelukkig is daar nu verandering in gekomen.”

Meebewegen

Ook Lia Withagen (64) ervaart dit zo: “Ik vind het erg fijn om in een wijk als deze te wonen, zeker sinds mijn man is overleden. Het mooie is dat je zelf kunt bepalen wanneer je aan een activiteit meedoet, er is niets verplicht. Ik geniet ervan om dingen samen te doen, maar ik kan ook heel goed alleen zijn. Toen mijn man er nog was had ik een goed leven, maar nu ook. Al jong realiseerde ik me dat ik zelf verantwoordelijk ben voor mijn geluk. Ik probeer mee te bewegen met de stroom en open te staan voor nieuwe kansen.

Vorig jaar deed zich zo’n kans voor. Tijdens een korte vakantie in Zeeland merkten een vriendin en ik hoe prettig we onder één dak konden samenleven. Zij wilde graag in de stad gaan wonen en ik had ruimte over in huis. We zijn plannen gaan maken en besloten: we gaan het gewoon doen! Ik heb twee dakkapellen laten plaatsen, zodat ze haar eigen woon- en slaapkamer heeft. Allebei zijn we er erg gelukkig mee. We leven ons eigen leven, laten elkaar vrij en houden ook rekening met elkaar. We doen ook dingen samen. Er kan in de toekomst altijd weer iets veranderen. Het gaat erom hoe je ermee omgaat en in het leven staat.”

Samen creëren

Een bruisende wijk met ondernemende ouderen en een stroom aan nieuwe initiatieven: waaraan valt dit succes te danken? “Al onze activiteiten worden breed gedragen,” vertelt Ina Hoogendoorn, lid van de kerngroep. “Dat komt doordat we niet met een klein groepje, maar met alle betrokken wijkbewoners bepalen wat er gebeurt. Tijdens het maandelijkse overleg bespreken we nieuwe voorstellen en lopende zaken. In principe beschouwen we alles als de moeite waard om te proberen. Alleen als de meningen erg verdeeld zijn wordt er gestemd. En daarna gaan we gewoon aan de slag. Met deze eenvoudige aanpak en open houding hopen we beweeglijk en actief te blijven, zoals iedere woensdagochtend bij Linda!”

Fotografie en interview: Tom van Limpt en Sandra Willemen