“Als onafhankelijk cliëntondersteuner vraag ik juist de mantelzorgers om de vragenlijst van Mijnkwaliteitvanleven.nl in te vullen. Soms nemen ze dan het Persoonlijk overzicht mee naar de volgende afspraak. Het feit dat je vraagt hoe het nu echt met hen gaat, vinden ze vaak al bijzonder. Mantelzorgers zijn snel geneigd om de vragenlijst in te vullen vanuit het perspectief van degene voor wie ze zorgen. Zo diep zit de zorgtaak geworteld. Door het invullen van de vragenlijst gaan zij erover nadenken en realiseren ze zich soms pas de impact van die zorgtaak op hun eigen leven.
Eerst goede zorg, dan zorg voor mantelzorger
Mensen met een intensieve zorgtaak gaan er snel van uit dat alles draait om degene die zorg nodig heeft. Ik hoor vaak: “als er goede zorg is, dan hou ik het ook wel vol.” Het is daarom belangrijk om uit te leggen waarom de vragenlijst juist ook voor de mantelzorger belangrijk is. Soms kan het gelijk bij een eerste gesprek. Soms moet je eerst wat praktisch voor hen doen en elkaar leren kennen. Dat is ook logisch. Mensen hebben een reden en een verwachting waarom ze onafhankelijke cliëntondersteuning vragen. Die reden heeft soms eerst aandacht nodig voordat er ruimte is om naar de eigen situatie als mantelzorger te kijken. Ik probeer hen dan in ieder geval te helpen de zorg goed te regelen – zodat ze zelf wat meer lucht krijgen.
Bewustwording bij mantelzorgers
Aan mantelzorgers wil ik laten zien dat zij een belangrijke taak vervullen en dat er ook aandacht voor hen is. Soms helpt het om te benadrukken dat mantelzorgers gehoord moeten worden. Dat is voor veel mensen een herkenbare reden om de vragenlijst in te vullen. Na het invullen van de vragenlijst worden mensen zich vaak bewust van wat het mantelzorgen voor hen persoonlijk betekent. Dat geeft de mogelijkheid om hierop in te spelen en eventueel mee te denken over oplossingen. Ik vind dat mantelzorgers zich er sterker van bewust mogen zijn dat zij zichzelf en hun eigen gezondheid serieus moeten nemen. Mensen hebben vaak sterk het gevoel dat ze dit het gewoon horen te doen, vanuit hun relatie met degene die zorg nodig heeft.
De stem van mantelzorgers
De stem en ervaringen van de mantelzorgers zijn belangrijk. Het is een groep waar iedereen naar wijst en waarvan iedereen vindt dat zij méér zouden moeten doen. Het is belangrijk dat we oog houden voor wat haalbaar is voor mensen. Soms wordt er ook wel misbruik gemaakt van de loyaliteit van familie. Als een familielid elke week op bezoek komt, even wat was doet, en aandacht heeft voor de cliënt, dan ben je voor de cliënt heel waardevol. Maar soms worden er huishoudelijke taken gevraagd aan mensen die zelf ook zorg nodig hebben en thuis eigenlijk ook hulp nodig hebben. Hulpverleners hebben te weinig inzicht in wat een intensieve mantelzorgtaak betekent in het leven van mensen.
Oog voor de mantelzorger als persoon
De mantelzorgondersteuning sluit lang niet op elke mantelzorger aan. Mantelzorgers hebben vaak hun eigen problemen: familieproblematiek, door emotionele betrokkenheid of gewoon door persoonlijke omstandigheden. Hier hebben professionals soms te weinig oog voor. Het hoort bij je beroepshouding om in te schatten hoe je als hulpverlener een mantelzorger het beste kunt steunen en benaderen. Ook als het contact niet soepel verloopt. Soms ben je echt een team samen met de betrokken mantelzorgers, vooral met ouders. Maar soms lukt dit niet. Daar hoor je als onafhankelijk cliëntondersteuner, of als welke hulpverlener dan ook, op in te spelen en een weg in te vinden.”
