Mijn ouders hadden beiden een vrij autoritair karakter. De laatste maanden, in het verpleegtehuis, werd mijn vader liever en zachter. Mijn moeder werd juist pittiger naarmate ze ouder werd. Ze kreeg last van dementie en wanen en weigerde medicatie hiertegen. Ze beschuldigde mensen van diefstal en wilde geen enkel advies aannemen. Met internetbankieren, DigiD en een machtiging voor de bank en de belasting was het een stuk makkelijker geweest om zaken te regelen.
De zorg bouwde gedurende de jaren langzaam op. Het startte tien jaar geleden met mee gaan met een ziekenhuisbezoekje en helpen met dingen die ze ingewikkeld vonden, zoals de mobiel en de computer. Het werd steeds meer. Langzaamaan draaiden de rollen om. Toen het te veel werd, ging mijn zus helpen met de administratie en later ging ze ook mee met ziekenhuisbezoeken.
Zorg voor mijn moeder
Ik ging mijn moeder troosten, dingen regelen, verstand aanpraten. Ze merkte dat ze de controle over haar eigen leven kwijtraakte. Het kostte haar moeite om de regie los te laten. Alles wat wij probeerden op te zetten werd geweigerd.
Mijn moeder wilde bijvoorbeeld mijn zelf gemaakte eten niet, maar wilde ook niets laten bezorgen. Ze klaagde dat ze veel alleen zat, maar eten, koffiedrinken of dagbesteding in het zorgcentrum wilde ze ook niet. Ze wilde niet naar een mooi, particulier verzorgingstehuis. Bellen ging niet, omdat ze slecht hoorde en niet naar het advies wilde luisteren over bellen met een gehoorapparaat. Het gebeurde meerdere malen dat ze haar pijnstillers niet innam. De thuiszorg moest dat controleren maar dat deden ze niet altijd, dus ik liep continu alles na.
De afspraak was dat ’s morgens mijn zus haar zou bellen, ik in de middag en ’s avonds had ze contact met de thuiszorg. Zo waren er drie controlemomenten. Dat vond ze niks. Ze bleef bellen als zij er zin in had, ook ‘s nachts. Ik nam overdag niet altijd meer op, maar zat wel met een knoop in mijn buik. De opvolging van het alarm gaf ook stress. Elke keer als de telefoon ging was het toch spannend. Haar huisarts en de apotheek gebruikten mij als intermediair, ook al zeiden ze dat ik overbelast was.
Waar ik moeite mee had, waren mensen buiten de familie die tegen haar zeiden: ‘Je moet je vrijheid niet opgeven hoor’, of: ‘Niet je kinderen machtigen’ en ‘Je moet nooit de hond naar de kinderen doen.’ Maar ondertussen liet ik daar regelmatig drie keer per dag de hond uit.
Mijn kinderen, partner en ik trokken het op een gegeven moment niet meer. Wanneer we met vakantie gingen, ontstond er een achterstand. Ze moest naar de dokter, er lag post, we moesten naar de apotheek en weer boodschappen halen. Ondanks dat de mantelzorg door mijn zus of een ander werd waargenomen, wilde ze dat ik bepaalde dingen deed.
(De tekst gaat onder de afbeelding verder)
Financiën
Mijn moeder wilde niet meewerken aan een onderzoek naar dementie. Daardoor stond ze niet onder curatele. Er verdween regelmatig geld. We regelden een rekening voor haar vaste lasten, maar ik moest haar vaak geld voorschieten.
De eigenaresse van een kledingwinkel nodigde haar regelmatig uit in de winkel. Ik had haar verteld dat mijn moeder dementerende was. Dat werd niet aangenomen en ze bleef dure kleding kopen.
Bij elke brief waarin stond: ‘U heeft € 1000,- gewonnen, maar u moet € 50,- belasting betalen’, kon ik erachteraan. Ook bij verkoop aan de deur of afspraken met energieleveranciers, kon ik het allemaal weer terugdraaien.
Wat niet goed ging
Ze kon niet naar een verpleeghuis, omdat bij het centrum voor ouderenpsychiatrie de dementieverklaring getekend moest worden. Daar wachtten we maanden op. Tot ze viel en haar ribben kneusde. Ze bleef veertien dagen in het ziekenhuis. Ik bezocht haar daar bijna elke dag.
In het ziekenhuis ging ze helaas snel achteruit. De verpleging gaf haar veel medicatie voor diabetes, terwijl ze niet meer at. Hierdoor was ze erg misselijk en verloor veel gewicht. In het begin had ik onvrede over de zorg die er geleverd werd in het ziekenhuis. Maar de artsen vonden dat ze echt niet meer naar huis kon. Het duurde veertien dagen voor er een plekje in een verpleeghuis vrij kwam. Daar overleed ze helaas al na drie dagen.
Mensen gaan lelijk doen tegen diegenen van wie ze het meeste houden. Op latere leeftijd had mijn moeder soms wel spijt van haar humeurige gedrag. Ze zei dan: ‘Je weet toch dat ik veel van je hou.’ Gelukkig hebben we ook gelachen en was ze heel begaan met de kinderen en kleinkinderen. Door die zware laatste maanden vergeet je bijna dat er ook veel leuke en gezellige momenten met haar waren.
De zorg voor mijn vader
Toen mijn vader nog thuis woonde kwam thuiszorg ondersteunen. Dit contact liep niet altijd soepel. Ze overlegden niet met elkaar en passeerden mij regelmatig, wat me extra werk opleverde.
Mijn vader kreeg een longontsteking en kon niet meer thuis verzorgd worden. Hij kwam terecht op een revalidatieafdeling en daar bleek hij dementerend te zijn. Daarna ging hij naar verschillende verpleegtehuizen, omdat mijn ouders vooraf niets wilden regelen. Ook geen aanleunwoning toen het nog kon. Hij kon niet naar het verpleeghuis in de buurt van mijn moeder en zij moest er met de taxi heen. Dat wilde ze niet, dus ik bracht haar elke week.
Verpleegtehuis
In het verpleegtehuis was er veel administratief computerwerk. Alles werd geregistreerd door één medewerker, die voor negen mensen zorgde. Ze deden hun best, maar het was lastig goede zorg te leveren. Zo werd er bijvoorbeeld een oude medicatielijst gebruikt. Hierdoor kreeg mijn vader bloedverdunners terwijl zijn hand net gehecht was.
Ik ging hem iedere dag helpen met eten. De maaltijden bestonden vaak uit soep uit blik en gepureerde witte bonen in tomatensaus met een slavink. We moesten continu de arts en verplegers scherp houden. Uiteindelijk vergaten ze zijn plasmedicatie te geven. Daardoor hield hij vocht vast en kon zijn hart het niet meer aan. Na zijn overlijden belde een van de verzorgenden om te zeggen dat hij overleden was vanwege hun nalatigheid. We hebben het haar vergeven. Hij was al zo oud en hij vond het zwaar.
(De tekst gaat onder de afbeelding verder)
Over mij
De keuzes van mijn ouders hadden tot gevolg dat ik, in overleg met mijn zus, alles op moest lossen. Mijn werk, mijn gezin en het huishouden waren er ook. Het was een zware tijd. Ik ging slechter slapen vanwege de stress. Haar huisarts steunde me. Zij zei dat ik niet meer moest doen, omdat ik er anders aan onderdoor zou gaan. Gelukkig had ik toen mijn eigen bedrijf waar ik energie van kreeg. Mijn moeder protesteerde dat het te zwaar voor mij zou zijn, maar ik heb het doorgezet.
Ik heb meerdere maagzweren gehad en kon niet zonder maagzuurremmers. Van een vriendin kreeg ik alkalisch (waterstofgasrijk) water. Dat hielop volgens mij mijn lichaam herstellen. Inmiddels ben ik distributeur voor de apparaten die dit water maken en geef ik workshops waarbij ik uitleg hoe belangrijk het juiste water voor ons lichaam is. Dit alles geeft mij energie, genoegdoening en veel interessante contacten.
Verder doe ik aan yoga, reiki, vrijwilligerswerk in de muziekschool, probeer de lessen te leren van het leven en met liefde te kijken naar mezelf. Het is belangrijk om te blijven doen wat je leuk vindt. Iets wat energie geeft in een andere context.
Wat kun je als ouder doen?
Mijn tips aan ouder wordende ouders, op basis van mijn ervaringen, zijn de volgende:
- Op tijd in een aanleunwoning, een serviceflat, of later in een particulier verpleegtehuis gaan wonen als dat mogelijk is.
- Het bad vervangen door een inloopdouche.
- Gelijkvloers gaan wonen.
- De kinderen machtigen.
- Een levenstestament opstellen.
Mijn tips voor mantelzorgers:
- Blijven doen wat je leuk vindt.
- Grenzen trekken, zeker als je ouders hebt die niet mee willen werken.
- Goed contact met de huisarts onderhouden.
- Nagaan of iemand anders het soms over kan nemen.
- Op vakantie blijven gaan.
- Leren loslaten. Delen wat je dwars zit en erna iets anders gaan doen.
Voelt u zich verantwoordelijk voor het zorgen voor een naaste? Hoe ervaart u dat? Net zo pittig als Caroline het soms ervaart? Breng het in kaart met de vragenlijst 'Mijn mantelzorgtaak - Mijn mogelijkheden voor respijtzorg'.
