Continu rouwproces
Mijn leven loopt niet altijd over rozen. Afscheid nemen gaat mij steeds beter af. Afscheid van werk, van sociale activiteiten, van leuke spontane dingen. Bij ons thuis moet alles gepland worden. Sinds mijn zoon aan de sondevoeding zit, is ook even uit eten geen vanzelfsprekendheid meer. Verliezen van verwachtingen, van hoop soms, en uiteindelijk van je geliefden. Dat is waar ik mij mee verzoend heb.
Bij verlies hoort rouw. Ik durf te rouwen. Ik kan en mag huilen, ik mag boos zijn, ik mag me machteloos voelen. Ik word er steeds beter in om ook dat te aanvaarden als onderdeel van mijn leven. Het enige waar ik niet heel goed in ben, is het delen van dat proces. Ik hou het graag voor mezelf. Ik laat liever mijn sterke kant zien.
Mag het zijn zoals het is?
In ons land zijn we niet zo goed in afscheid nemen. We stoppen het liever weg. We vinden het moeilijk om mee om te gaan. Dat merk ik ook. De reden dat ik het moeilijk vind om dit rouwproces te delen met anderen is dat ik dan meteen een arm om mijn schouders krijg en iemand die zegt: stil, maar het komt allemaal goed. En daarmee laat je zien dat je mij niet begrijpt, want het komt allemaal helemaal niet goed en dat is niet erg. Dat weet ik en aanvaard ik.
Anderen wijzen me op hulpverleningstrajecten en steunpunten. Het lijkt erop dat zij niet om kunnen gaan met mijn rouw. Er moet zo snel mogelijk een oplossing komen. Maar er is geen oplossing. Verlies is verlies. Toen mijn zoon heel erg slecht lag in het ziekenhuis, was er slechts één vriend die durfde te vragen: ben je ook bang om hem te verliezen. En wat was ik blij met die vraag!
Met een vriendin kon ik praten over het feit dat ik aan het oefenen was in loslaten daar aan dat ziekenhuisbed. En dat ik gevoeld had dat ik het kan. Dat was heel erg helpend en fijn.
De keerzijde van mijn verdriet is de intensiteit die ik ervaar in het leven en de mooie leerweg die ik mag gaan met mijn geliefden. Het is goed zo.
Annette Stekelenburg ontving 21 november de 'Shakingtree Award' uit handen van Niels Schuddeboom. Bedoeld om door te geven aan mensen die beleidsmakers en anderen in de zorg weten wakker te schudden, om weer te gaan zien waarvoor ze het doen. Voor mensen!
